In tientallen Nederlandse dorpen en steden, waaronder alle provinciehoofdsteden, zijn standbeelden deze zondag voorzien van blinddoeken. Hiermee roepen Scientist Rebellion en Extinction Rebellion de provincies op tot beter klimaatbeleid en klimaatrechtvaardigheid. De maandelijkse actie, ‘Statue Sunday’, waarbij wereldwijd iconische standbeelden worden geblinddoekt, benadrukt de oproep aan politici om de wetenschap niet langer te negeren.

Met hun actie slaan de wetenschappers – opnieuw – alarm omdat de overheid geen adequate maatregelen neemt tegen de klimaatcrisis. Zij roepen deze keer vooral de provinciebesturen op de ‘inconvenient truth’ die de wetenschap belicht onder ogen te zien en rigoureuze maatregelen te nemen. Actueel onderzoek laat zien dat we het doel om onder 1,5 graden opwarming te blijven met huidig beleid ruimschoots gaan overschrijden, terwijl elke tiende graad telt [1].

Klimaatverandering duidelijker dan ooit
De wetenschappers verwijzen daarmee naar het internationaal klimaatrapport van 8 oktober jl. dat de situatie wederom pijnlijk duidelijk maakt: “onze aarde koerst af op een opwarming van 2,7 graden. Wereldwijd zijn er al desastreuze gevolgen van de klimaatcrisis [2]: De mens heeft de planeet nu in klimatologische omstandigheden gebracht die wij of onze prehistorische verwanten nog nooit hebben meegemaakt”, aldus Marjan Smeulders, woordvoerder namens Scientist Rebellion. Het rapport beschrijft onder meer 16 klimaatrampen die het afgelopen jaar wereldwijd werden veroorzaakt door de klimaatcrisis. Bij deze rampen kwamen minstens 3.750 mensen om en werden meer dan 5,5 miljoen mensen getroffen. [2]. Ook in het nieuws van deze maand komen de gevolgen van de klimaatcrisis naar voren: zo stierven alleen al in de afgelopen weken minstens 160 mensen in de VS door de orkanen Helene [3] en Milton [4]. En minstens 16 mensen in Centraal Europa verloren het leven door overstromingen na extreme regenval [5]. Mensen in het mondiale zuiden worden onevenredig hard getroffen.

Deze gevaarlijke effecten van de klimaatcrisis vereisen een rigoureuze wereldwijde aanpak. Dat is al tientallen jaren duidelijk. En toch werden er afgelopen jaar meer fossiele brandstoffen verbruikt dan ooit en was de uitstoot van broeikasgassen niet eerder zo hoog. Ook de ontbossing nam juist verder toe in het afgelopen jaar [2].

Belangrijke invloed van provincies
Scientist Rebellion (SR) en Extinction Rebellion (XR) spreken met hun blinddoek actie deze keer vooral ook provinciale bestuurders aan. Provincies spelen immers een belangrijke rol in het Nederlandse klimaatbeleid, want provinciebesturen bepalen welke bestemming grond krijgt. Dat de verdeling scheef ligt, tonen de cijfers aan: In Nederland wordt maar liefst zo’n 60% van al het land gebruikt voor landbouw. Dat is ruim 2x zoveel als het landgebruik voor bebouwing, en zelfs 3x zoveel als er beschikbaar is voor natuur [6].

Van die landbouwgrond gebruikt Nederland 1,2 miljoen hectare voor dierlijke productie [7]: intensieve (melk)veehouderij is een onevenredig grote sector met een al even onevenredig grote CO2 uitstoot. Daarbij is in het buitenland nog eens 1,6 miljoen hectare nodig voor het voer van Nederlands vee, wat neerkomt op ongeveer 18x de oppervlakte van Flevoland. Het grootste deel van het vlees en de zuivel die in Nederland worden geproduceerd, wordt geëxporteerd. De winst is voor de grote boerenbedrijven, hun toeleveranciers en financiers [8].

De intensieve veeteelt gebruikt dus onevenredig veel grond en stoot daarmee veel broeikasgassen uit die de opwarming van de aarde versnellen. Daarnaast legt de intensieve veeteelt een grote druk op de milieukwaliteit en de biodiversiteit. Van alle zoogdieren op aarde bestaat 67% uit vee, en slechts 4% uit wilde dieren, terwijl biodiversiteit van cruciaal belang is voor de gezondheid van de planeet en de mensheid [9]. Als een groot deel van het land dat nu voor intensieve landbouw wordt gebruikt vrijkomt, levert dat ruimte voor natuur, klimaat en biodiversiteit op.

SR en XR roepen provinciebesturen daarom op eerlijk te zijn over de klimaatcrisis en een daarbij passend ambitieus klimaatbeleid te hanteren. Daarbij hoort het verminderen van het aandeel van landgebruik door de intensieve landbouw.

 

Wat is Scientist Rebellion?
Scientist Rebellion is een internationale beweging van wetenschappers die zich grote zorgen maken over de klimaat- en ecologische crisis en die met burgerlijke ongehoorzaamheid van wetenschappers  broodnodige klimaatactie willen helpen bewerkstelligen. SR roept op tot klimaatrechtvaardigheid en een snelle transitie naar een duurzamere en eerlijkere wereld. Maandelijks organiseert SR ‘Statue Sunday’, een actie waarin wetenschappers wereldwijd iconische standbeelden blinddoeken. Hiermee eisen zij dat politici niet wegkijken voor de wetenschap.

 

Bronnen:
[1] https://elketiendegraadtelt.nl/ 

[2] https://academic.oup.com/bioscience/advance-article/doi/10.1093/biosci/biae087/7808595

[3] https://nos.nl/artikel/2539275-dodental-door-orkaan-helene-in-de-vs-opgelopen-tot-150

[4] https://nos.nl/artikel/2540495-florida-neemt-schade-op-na-orkaan-milton-kosten-geschat-op-50-miljard-dollar

[5] https://nos.nl/artikel/2537386-nieuwe-overstromingen-18-doden-en-opruimwerkzaamheden-in-centraal-europa

[6] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/18/minder-natuur-en-bosgebied-in-nederland

[7] https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2022/de-verduurzaming-van-de-landbouw-deel-i-productie-en-verbruik/3-productie-van-de-landbouw#

[8] https://www.groene.nl/artikel/waarom-hebben-we-die-veeteelt-eigenlijk#

[9] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6016768/pdf/pnas.201711842.pdf en https://www.theguardian.com/environment/2018/may/21/human-race-just-001-of-all-life-but-has-destroyed-over-80-of-wild-mammals-study