‘Doorgaan met het stoken van kolen is ronduit suïcidaal’

Actievoerders van Extinction Rebellion en Kappen met Kolen hebben vanochtend het hoofdkantoor van het Havenbedrijf aan de Wilhelminakade in Rotterdam bezet. Ook blokkeren we een industriespoorlijn van het Europees Massagoed Overslagbedrijf (EMO), waardoor er geen kolentransporten kunnen vertrekken. De actievoerders eisen dat alle kolenactiviteiten in de Rotterdamse haven worden stopgezet en dat de betrokken medewerkers een rechtvaardig sociaal plan krijgen aangeboden. Aan de blokkade en bezetting doen tientallen bezorgde burgers mee.

“Er vallen nu al heel veel doden als gevolg van klimaatverandering en dat zal alleen maar toenemen. Als de overheid en bedrijven hun verantwoordelijkheid niet nemen en niet doen wat nodig is middenin de klimaatcrisis, dan doen wij het. Verstorend en vreedzaam. Als onze eis vandaag niet wordt ingewilligd, dan komen we terug totdat dat wel gebeurt,” aldus Yolande Schuur van Extinction Rebellion.

Op de industriespoorlijn van EMO heeft een deel van de meer dan veertig actievoerders zich met speciale lock-ons aan de spoorlijn vastgeketend. Naast de blokkade hebben ze een actiekamp opgericht. ProRail en de politie zijn door veiligheidscoördinatoren van Extinction Rebellion op de hoogte gebracht van de blokkade. Aan de bezetting van het Havenkantoor doen ook zo’n twintig mensen mee. Deze blokkades passen in een reeks acties gericht op de fossiele industrie en grootverbruikers van vooral kolen, waaronder Tata Steel.

Meer kolen overgeslagen en verstookt in 2022
De gemeente Rotterdam, grootaandeelhouder van het Havenbedrijf, heeft erkend dat we in een klimaatnoodtoestand zitten, maar handelt daar niet naar. Want middenin een escalerende klimaatcrisis waarin nu bijna dagelijks wereldwijd en lokaal hitte-, droogte- en neerslagrecords worden verpulverd, steeg het volume overgeslagen kolen in de haven van Rotterdam in 2022 met zo’n 18% tot bijna 29 miljoen ton. Bijna de helft hiervan, circa 14 miljoen ton, werd overgeslagen door EMO, dat zo een cruciale rol vervult in het instandhouden van de kolenindustrie in Europa. Daarnaast nam de uitstoot van de twee kolencentrales op de Maasvlakte met zo’n 80%(!) toe tot 5,4 Mton CO2[1]. Peter Jamin van Kappen met Kolen: “Deze cijfers zijn niet uit te leggen. Het gebruik van kolen versnelt de opwarming van de aarde. Iedereen weet dat we moeten stoppen met fossiele brandstoffen, maar in plaats daarvan doen het Havenbedrijf en EMO er een schepje bovenop, letterlijk. Ze brengen daarmee de gezondheid en toekomst van huidige en volgende generaties in gevaar. Deze waanzin moet stoppen!”

Duizenden Colombianen verdreven of vermoord voor kolen
Kolenwinning gaat bovendien gepaard met zeer ernstige mensenrechtenschendingen, onder andere in Colombia. Bij de winning van deze bloedkolen zijn de afgelopen decennia duizenden Colombianen vermoord, omgekomen, verdwenen of van hun land verjaagd. In verband hiermee hebben onlangs twee organisaties die opkomen voor de rechten van de Colombianen (PAX en SOMO) bij de OESO een klacht ingediend tegen zowel het Havenbedrijf als de uitbaters van de twee kolencentrales op de Maasvlakte, Uniper en Riverstone [2]. Peter Jamin: “Het is onverteerbaar dat wij in Europa energie opwekken met kolen waar het bloed van duizenden verdwenen en vermoorde Colombianen aan kleeft. Als we over een greintje fatsoen en gezond verstand beschikken, maken we hier onmiddellijk een einde aan.”

Radicale omslag is nu nodig
Alle IPCC-klimaatrapporten van de Verenigde Naties (VN) zijn duidelijk en steeds alarmerender van toon: de opwarming van de aarde gaat veel sneller dan gedacht. Dit voorjaar sprak VN-Chef António Guterres van een tikkende klimaatbom en riep hij overheden en bedrijven wereldwijd nogmaals dringend op om met grote stappen onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen naar nul te brengen, te beginnen met de meest vervuilende brandstof: kolen[3]. De limiet van 1,5 graden van ‘Parijs’ dreigt uit zicht te verdwijnen wanneer radicale, directe stappen uitblijven om naar netto-‘0’ uitstoot te gaan. Yolande Schuur: “Het is zo duidelijk als wat: we moeten nu een radicale omslag maken. Er is gewoon geen plek meer voor de kolenindustrie, en dus ook niet voor een gitzwart kolenoverslagbedrijf als EMO. Op haar website probeert EMO zich een groen imago aan te meten met holle slogans en een groen logo. Dat is greenwashing van de bovenste plank.”

Klimaatrechtvaardige transitie
Het einde van de fossiele industrie vereist een grote omslag en die gaat niet zonder slag of stoot. De klimaatbeweging, werknemers en vakbonden moeten de handen ineen slaan om zo snel mogelijk tot een rechtvaardige energietransitie te komen. Yolande Schuur: “Onze acties zijn nooit tegen werkers gericht. EMO en het Havenbedrijf moeten hun verantwoordelijkheid nemen en doen wat nodig is, op een rechtvaardige manier. Zij moeten werknemers de garantie geven op een groene baan met goede werkomstandigheden voor wie de omslag kan maken, en oudere werknemers een nette regeling richting uittreding bieden, beide betaald uit een ruimhartig Kolenfonds.”

Bronnen:
[1] https://reporting.portofrotterdam.com/FbContent.ashx/pub_1011/downloads/v230309101107/Samenvatting-jaarverslag-2022-Port-of-Rotterdam.pdf

[2] https://www.somo.nl/nl/mvo-wetgeving-broodnodig-bewijst-zaak-van-colombiaanse-steenkoolslachtoffers-tegen-energiebedrijven/

[3] https://press.un.org/en/2023/sgsm21730.doc.htm