In tegenspraak met burgemeester Van Zanens eerdere uitspraak dat de waterkanonnen op de laagste stand worden ingezet[1], gebruikt de politie sinds zondag 10 september 2023 de sterke straal

Vandaag, op maandag 25 september 2023 daagt Extinction Rebellion (XR) de Nederlandse staat voor de rechter in een kort geding om een direct einde te maken aan de inzet van waterkanonnen tegen vreedzame demonstranten op de A12 bij Den Haag. Het kort geding volgt op een sommatiebrief die de advocaat namens Extinction Rebellion op vrijdag 22 september heeft verstuurd en die door de Nederlandse staat naast zich neergelegd is. 

Advocaat Willem Jebbink: “De inzet van waterkanonnen tegen vreedzame demonstranten is volstrekt onnodig en disproportioneel. Demonstranten worden bespoten met een sterke straal. Vanuit hen is geen sprake van een bedreigende of gevaarlijke situatie. Zij zijn volstrekt vreedzaam. Waterkanonnen zijn geweldsmiddelen en maken inmiddels slachtoffers. Demonstranten worden over het wegdek gespoten en lopen blauwe plekken op door de kracht van de straal. Op zaterdag 23 september stond het waterkanon zo hard dat demonstranten tassen moesten gebruiken om hun nieren te beschermen. De overheid moet burgers die vreedzaam hun mening uiten beschermen. Niet hen met nodeloos geweld te lijf gaan.”

Inzet waterkanonnen, een overzicht

Bij de blokkade van 11 maart 2023 zette de politie voor het eerst waterkanonnen in, met ernstige onderkoelingsverschijnselen bij tientallen demonstranten tot gevolg omdat de temperatuur rond het vriespunt lag en de ‘droogtent’ voor de meeste demonstranten onbereikbaar bleek. Ook op 27 mei 2023 en 9, 10, 15 t/m 20 en 23 september 2023 zette de politie waterkanonnen in. Met uitzondering van zaterdag 23 september 2023 ging het om waterkanonnen van Duitse makelij. Deze verschillen van de Nederlandse exemplaren. Zo zijn de Duitse versies 25% krachtiger (20 bar versus 16 bar) en hebben zij een grotere capaciteit.[2]

De afgelopen weken leek de inzet van waterkanonnen in geen enkel geval enig doel te dienen. Demonstranten gingen door de inzet ervan niet vrijwillig uiteen en de politie arresteerde in totaal meer dan 6.800 demonstranten. Daarnaast werden de waterkanonnen op 18, 19 en 20 september 2023 pas ingezet toen demonstranten al waren aangehouden. Zij werden ingesloten tussen de politielinie en het waterkanon, wat doet vermoeden dat het hier om lijfstraffen gaat. 

Kritiek uit de samenleving en van Amnesty International

Al vanaf de eerste keer dat de Nederlandse staat waterkanonnen heeft ingezet is er veel kritiek vanuit de samenleving. Ook Amnesty International Nederland sprak zich in haar terugblik op een week klimaatdemonstraties[3] afkeurend uit: 

“De politie zegt dit geweldsmiddel in te zetten om mensen te verspreiden. In de praktijk pakt dit echter anders uit. Op het moment dat een geweldsmiddel niet geschikt is, mag het niet gebruikt worden. De overweging om dan maar een hardere sproeistand te gebruiken, is uit den boze. Dit kan leiden tot (serieus) lichamelijk letsel en mag niet worden gebruikt tegen vreedzame demonstranten. Daarmee kan het gebruik van het waterkanon moeilijk anders gezien worden dan een vorm van afschrikking. Ook werd er een aantal keer te hardhandig opgetreden door de politie.”

Bronnen

[1] https://denhaag.raadsinformatie.nl/document/13121970/2/RIS316453+Blokkade+A12+9+en+10+september+2023

[2] https://www.njb.nl/blogs/de-inzet-van-duitse-waterwerpers-in-den-haag/

[3] https://www.amnesty.nl/actueel/een-week-klimaatdemonstraties-vijf-opvallende-zaken