Criminalisering van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid zet demonstratierecht ernstig onder druk

Vanochtend rond half negen is bezorgde burger Lucas Winnips in Castricum, op de terugweg van het naar school brengen van zijn jongste kind, door agenten in burger gearresteerd voor opruiing. Extinction Rebellion veroordeelt deze arrestatie met klem en spreekt haar zorgen uit over het demonstratierecht in Nederland. De geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid van Extinction Rebellion valt onder het recht op protest, een recht dat door de overheid beschermd en gefaciliteerd moet worden. De criminalisering en intimidatie van geweldloze activisten past op geen enkele manier binnen een democratie. 

Advocaat van Lucas Winnips, Willem Jebbink: “Extinction Rebellion is een beweging die altijd demonstreert met vreedzame intenties. Dat geldt ook voor mijn cliënt. Een wegblokkade wordt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens beschouwd als een vreedzame demonstratie. Zelfs als die volledige opstoppingen op belangrijke verkeerswegen veroorzaken. Daarom kan oproep tot een wegblokkade niet zomaar opruiing worden genoemd. Alle overlast ten spijt meen ik dat zo’n oproep onder de vrijheid van meningsuiting valt. Als de politie weet van het voornemen om op 28 januari een wegblokkade te organiseren, is er volop tijd die zó te faciliteren dat alles in goede banen verloopt. Overigens vergeet het OM in haar berichtgeving te melden dat mijn cliënt al contact heeft gezocht met Rijkswaterstaat om de veiligheid maximaal te garanderen. Het is simpelweg ondenkbaar in een democratische samenleving dat demonstraties vooraf worden verboden. De arrestatie van vandaag heeft een ontoelaatbaar afschrikwekkend effect op iedere burger die zijn of haar mening wil uiten. Criminalisering van demonstranten die oproepen om vreedzaam te demonstreren is in strijd met de demonstratievrijheid. Ik verwacht dat de rechter daar zeer kritisch naar zal kijken.” 

Als onderdeel van Extinction Rebellion maakt Lucas Winnips zich hard voor een einde aan de 17,5 miljard euro[1] fossiele subsidies. Vier opeenvolgende A12-blokkades werden steeds als vreedzame demonstratie opgezet. De vijfde A12-blokkade is op zaterdag 28 januari om 12:00 uur, waarbij er zo’n 1000 mensen worden verwacht. Woordvoerder Hannah Prins: “De intimidatie en arrestatie van geweldloze activisten staat in scherp contrast met de behandeling van CEO’s van grote vervuilers. Onze eisen zijn in lijn met de wetenschap. De klimaat- en ecologische crisis verergeren met de dag, maar de veroorzakers van die crises gaan vrijuit en de regering gooit met fossiele subsidies olie op het vuur. Ondertussen wordt het demonstratierecht van geweldloze activisten die opkomen voor het leven op aarde nu en in de toekomst, ernstig geschaad. Wij spreken schande van deze ontwikkeling en laten ons niet intimideren. We blijven actie voeren tot de regering doet wat nodig is in de vorm van krachtig klimaatbeleid.”  

Samenleving schreeuwt om einde fossiele subsidies

Sinds de eerste A12-blokkade is de roep vanuit de samenleving om een einde te maken aan de 17,5 miljard euro fossiele subsidies enorm toegenomen. Bijna 400 economen roepen de regering op[2] te stoppen met fossiele subsidies. Tientallen wetenschappers en BN’ers ondertekenden een oproep tot vreedzame burgerlijke ongehoorzaamheid[3] en steeds meer van hen sluiten zich openlijk bij Extinction Rebellion aan. Bovendien eist de Tweede Kamer duidelijkheid[4] van minister van Energie en Klimaat, Rob Jetten, over de hoogte van de fossiele subsidies. Woordvoerder Hannah Prins: “Dat de samenleving nu ook een einde eist aan fossiele subsidies zorgt ervoor dat justitie steeds harder optreedt. Laat duidelijk zijn dat Extinction Rebellion pas stopt met deze acties als het kabinet zijn zorgplicht voor burgers nakomt en gaat doen wat nodig is in de klimaatnoodtoestand. Extinction Rebellion groeit enorm, onze actietrainingen zijn overvol. De regering kan zich opmaken voor steeds grotere acties. Wij eisen een direct einde aan de 17,5 miljard euro fossiele subsidies. Tot die tijd kunnen ze dag in dag uit rekenen op vreedzaam burgerverzet. Om te beginnen op 28 januari, als we voor de vijfde keer de A12 blokkeren.” 

Aarde stevent af op minimaal 2,5 graden opwarming: klimaatchaos

Eind vorig jaar luidde de VN de noodklok door te concluderen dat we helemaal niet op koers liggen voor maximaal 1.5C opwarming.[5] We stevenen af op 2,5 – 4 graden opwarming. Grote delen van de wereld worden dan onleefbaar. Nederland verdwijnt grotendeels onder water. We zullen kampen met wereldwijde voedseltekorten en honderden miljoenen mensen zullen moeten vluchten. Woordvoerder Hannah Prins: “Nederland beloofde zeven jaar geleden, in 2015, te stoppen met fossiele subsidies, maar subsidieert olie-, gas- en kolenbedrijven nog steeds elk jaar met 17,5 miljard euro. Kortingen op energiebelasting, belastingvrijstelling voor kolencentrales en kerosine: de overheid gooit letterlijk olie op het vuur. De hoogste rechter van ons land oordeelde al dat onze overheid op klimaatgebied de mensenrechten van burgers onvoldoende beschermt en ook de Verenigde Naties willen een onmiddellijke einde aan fossiele subsidies.” 

Bronnen

[1] https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/subsidie-voor-fossiele-brandstoffen-ongekend-groot

[2] https://fd.nl/opinie/1459177/nederland-stop-met-fossiele-miljardensubsidies

[3] https://extinctionrebellion.nl/opinie-fossiele-subsidie/

[4] https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/jetten-belooft-duidelijkheid-over-fossiele-subsidies-mogelijk-via-rekenkamer~b3bce9d2/

[5] https://www.theguardian.com/environment/2022/oct/27/climate-crisis-un-pathway-1-5-c