De rechtbank In Den Haag heeft het gebiedsverbod van 8 rebellen van Extinction Rebellion vernietigd. Dat was opgelegd nadat de burgerbeweging voor de vierde keer in korte tijd demonstreerde bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat in Den Haag. De overheid subsidieert de fossiele sector met miljarden euro’s en weigert tot nu toe de vrijgave van de documenten die daarover gaan, de zogenoemde Shell Papers. De rechters noemen het gebiedsverbod “volstrekt disproportioneel” en oordelen dat het logisch is dat Extinction Rebellion over dit onderwerp bij het ministerie demonstreert. Voor 22 maart is een nieuwe demonstratie bij het ministerie aangekondigd.

Hoewel de klimaatcrisis escaleert, besteedt de Nederlandse overheid volgens het onafhankelijk platform MeJudice jaarlijks 17,5 miljard euro belastinggeld aan subsidies voor fossiele brandstoffen. Dat is zo’n 2000 euro per jaar per huishouden. Sinds oktober 2020 voert Extinction Rebellion (XR) hier actie tegen bij het verantwoordelijke ministerie. Na het laatste protest op 20 januari, waarbij met een vreedzame blokkade de hoofdingang symbolisch werd afgesloten, legde de officier van justitie een gebiedsverbod op voor de straten rond het ministerie.

Recht op protest
Het beroep tegen het gebiedsverbod werd op 23 februari door de rechter gegrond verklaard. Stefanie Wels, één van de 8 rebellen die een gebiedsverbod kregen, is blij met de uitspraak: “De taak van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat is om het klimaatprobleem kleiner te maken in plaats van groter. Het is pervers dat onze overheid nog steeds miljarden subsidie geeft aan de fossiele industrie, terwijl we middenin een klimaatcrisis zitten. XR moet het recht houden om hiertegen te protesteren. Juist op deze plek.” XR benadrukt dat burgers recht hebben op het eerlijke verhaal over de klimaat- én de ecologische crisis.

Uitzonderlijke term
XR-jurist Jesse Oberdorf legt uit dat de uitspraak van de Rechtbank Den Haag van groot belang is voor het behoud van demonstratierechten: “Het is uitzonderlijk dat rechters met de term “volstrekt disproportioneel” zo hard oordelen over een standpunt van de officier van justitie. Feitelijk zegt de uitspraak dat er helemaal geen redenen aanwezig waren voor het opleggen van welke maatregel dan ook. De politie en de overheid zijn er om ons demonstratierecht te faciliteren, niet te frustreren. Ik beschouw dit als een juridisch onhandig proefballonnetje.”

Op 22 maart vindt de volgende demonstratie plaats bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat op de plek waar dat eerst niet was toegestaan. De groep eist een onmiddellijke stop op fossiele subsidies, en vrijgave van de Shell papers: alle overheidsdocumenten over Shell vanaf 2005. Op de eerste maandag na de verkiezingen wil Extinction Rebellion een krachtig signaal afgeven bij het verantwoordelijke ministerie. Verschillende partijen, waaronder D66, hebben een stop op de fossiele subsidies in hun verkiezingsprogramma staan.

XR is een internationale burgerbeweging en bestaat uit gewone mensen, van alle rangen en standen, uit alle hoeken van het land, van jong tot oud. Ze maken zich ernstig zorgen over de klimaat- en ecologische crisis. Soms gebeurt dat burgerlijk ongehoorzaam, altijd geweldloos en sinds de oprichting in 2018 groeit de steun voor XR hard. Ook in Nederland zijn er al 40 groepen. XR zet zwaar in op de lenterebellie, waarbij mensen bereid zijn hun vrijheid op te offeren om de overheid tot rede te dwingen.