Extinction Rebellion eist extra geld voor NOS: “Eerlijk nieuws is niet gratis”

Aanpassing NOS-programmastatuut noodzakelijk: “Een feitenverslag alleen is onvoldoende”

Vandaag, 10 december 2025 om 11.00 uur hebben enkele tientallen rebellen van Extinction Rebellion het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bezet. Ook hebben zij de ramen van het ministerie onder handen genomen met paarse verf op waterbasis. De rebellen eisen meer geld voor de NOS zodat de omroep beter toegerust is om haar verantwoordelijkheid te nemen en voor eerlijke journalistiek te zorgen. Het is de vierde actie in de NOS, Wees Eerlijk-campagne en de eerste die niet op het Mediapark is.

Livestream: https://xrtv.nl

Woordvoerder Martijn Dekker: “Het is de taak van de NOS eerlijk nieuws te brengen, zonder misleidende frames en nepneutraliteit. Het gaat om context bieden in plaats van een feitenverslag alleen. Dit betekent een verandering in het NOS-programmastatuut. Daarnaast moet de NOS praatjes van politici niet langer klakkeloos citeren. Als belangrijkste nieuwsbron beïnvloedt de NOS het publieke debat: dit brengt verantwoordelijkheid met zich mee. Naast de verandering van het programmastatuut is een wekelijks klimaatjournaal een eerste stap. Ook in berichtgeving over migratie is verandering nodig: tijd voor nieuws dat recht doet aan de werkelijkheid. Met extra geld kan de NOS deze dingen waarmaken.”

Extinction Rebellion eist aanpassing programmastatuut
In het NOS-programmastatuut staat dat de NOS bij het voorbereiden en het maken van programma-onderdelen een aantal journalistieke principes hanteert, waaronder: “feitelijke berichtgeving zonder commentaar en/of oordeelsvorming met uitzondering van de programma’s waarin dat in het format is vastgelegd”.[1] Dit klinkt als een nobel streven, ware het niet dat door ervoor te kiezen alleen “de feiten te verslaan” de eerlijkheid in het geding komt. Feiten zonder context geven een vertekend beeld van de werkelijkheid. Met extra geld kan de NOS dit probleem verhelpen.

Een verontrustend voorbeeld is de manier waarop de NOS in de voetsporen treedt van racistische politici en hun woorden en frames herhaalt. Het mag een feit zijn dat Wilders de ‘asielcrisis’ keer op keer agendeert, dat wil niet zeggen dat dit zonder context en duiding moet worden overgenomen. Uit onderzoek van De Groene Amsterdammer blijkt dat op nos.nl in 2024 72% van de artikelen over migratie over asiel gaan, terwijl asielmigranten slechts 14% van de totale immigratie vormden.[2]

In de mediawet staat dat voor wijzigingen in het NOS-programmastatuut instemming van de minister van OCW nodig is, naast die van de NOS-directie en de Redactieraad. Extinction Rebellion roept Minister Gouke Moes dan ook op dit proces, in het algemeen belang, in gang te zetten. Een journalistieke verplichting om context en duiding te verschaffen zal er niet alleen voor zorgen dat mensen een eerlijk beeld krijgen van wat er aan de hand is, maar ook dat de NOS geen buitensporige aandacht meer besteedt aan dingen die een veel minder groot probleem is dan politici doen voorkomen, of juist te weinig aandacht aan dingen die daadwerkelijk een groot probleem zijn.

Extinction Rebellion eist wekelijks Klimaatjournaal
Ook als het over de klimaat- en ecologische crisis geeft NOS-nieuws geen eerlijk beeld. Uit onderzoek van Solid Sustainability Research blijkt zelfs dat NOS-klimaatnieuws vaak onvolledig en misleidend is.[3] In de periode van 1 oktober 2022 tot 30 september 2024 kwam de term “klimaatverandering” in maar 22% van de artikelen die over extreem weer gingen voor. Van deze artikelen werd “klimaatverandering” in slechts 11% van de gevallen in de kop genoemd.

Sinds de eerste bezetting van het Mediapark lijkt de NOS er vaker voor te kiezen in artikelen over extreem weer een apart kader toe te voegen met uitleg over “klimaatverandering”.[4] Ook heeft de NOS enkele informatieve online items gemaakt over de klimaat- en ecologische crisis. Helaas lost dit de problemen niet op. Door het gebrek aan context en duiding en doordat de NOS nauwelijks gemarginaliseerde stemmen aan het woord laat, blijft onduidelijk hoe dodelijk de gevolgen vandaag al zijn, vooral in landen in het Mondiale Zuiden. Ook de (aanstaande) gevolgen voor mensen in Nederland en Europa blijven buiten beeld. Om te zorgen dat de NOS zijn taken vervult op het gebied van klimaatnieuws is een wekelijks klimaatjournaal waarin deze onderwerpen aan de orde komen noodzaak. Ook hiervoor zou extra geld goed van pas komen.

Bezuinigingen NPO treffen ook de NOS
Vanaf 2027 heeft de NPO jaarlijks 156 miljoen euro minder te besteden.[5] Deze bezuinigingen treffen ook de NOS. De omroep heeft al laten weten dat de programma’s Studio Voetbal en Andere Tijden Sport zullen verdwijnen.[6] Hoewel Extinction Rebellion zich erover verheugt dat er niet gesproken is over bezuinigingen op overige journalistiek, wat de kwaliteit van NOS-nieuws verder zou verzwakken, vindt de beweging het noodzakelijk zich uit te spreken tegen de voorgenomen bezuinigingen. De NOS wordt betaald met belastinggeld en dit is van het grootste belang. Alleen met voldoende middelen kan de NOS (klimaat)verslaggeving van nieuws en achtergronden verbeteren en gemarginaliseerde stemmen en groepen in beeld te brengen.

Bronnen
[1] https://over.nos.nl/wp-content/uploads/2021/02/Programmastatuut-NOS.pdf
[2] https://www.groene.nl/artikel/van-probleem-naar-crisis
[3] https://www.linkedin.com/pulse/hoe-vaak-benoemt-nos-de-bijdrage-van-klimaatverandering-0b5me/
[4] https://nos.nl/artikel/2572862-zuid-europa-geteisterd-door-hittegolf-tot-45-graden-in-spanje
[5] https://nos.nl/artikel/2591966-omroepen-schrappen-programma-s-vanwege-bezuinigingen-kassa-stopt-na-36-jaar
[6] https://nos.nl/artikel/2592225-nos-studio-voetbal-en-andere-tijden-sport-verdwijnen-van-het-scherm