Tijdens de volgende A12-blokkade op 14 september houdt Extinction Rebellion een schaduw-troonrede over waarom juist dit kabinet een einde aan de fossiele subsidies moet maken.

Op zaterdag 14 september blokkeert Extinction Rebellion opnieuw de A12, drie dagen voor het kabinet op Prinsjesdag het regeringsbeleid voor het komende jaar presenteert. In het hoofdlijnenakkoord wordt geen enkele prioriteit gegeven aan de afbouw van de fossiele subsidies. Het kabinet laat daarmee een grote kans liggen op het verbeteren van onder meer bestaanszekerheid, wonen, openbaar vervoer en onderwijs, die hoog op de politieke agenda’s van de regeringspartijen staan. In haar schaduw-troonrede laat Extinction Rebellion zien dat juist dit kabinet een einde moet maken aan de fossiele subsidies.

Woordvoerder Joost Thus: “Het afbouwen van de fossiele subsidies wordt al 25 jaar lang uitgesteld. Vanaf kabinet Balkenende IV hebben vijf kabinetten zichzelf de kans ontnomen om met het beëindigen van de fossiele subsidies een grote stap te zetten naar een eerlijker, rechtvaardiger en toekomstbestendiger Nederland. Het hoofdlijnenakkoord van dit kabinet start met het benoemen van de intentie om ‘door hard te gaan werken en de zorgen van mensen serieus te nemen, het vertrouwen van Nederlanders terug te verdienen’. Drie dagen voor Prinsjesdag laten wij in onze schaduw-troonrede zien hoe het kabinet dit kan realiseren. Namelijk: door te stoppen met het met tientallen miljarden per jaar subsidiëren van beursgenoteerde bedrijven met grotendeels buitenlandse aandeelhouders.”

Belastinggeld voor buitenlandse aandeelhouders
Shell ontvangt van de totale 39,7 tot 46,4 miljard euro aan jaarlijkse fossiele subsidies met 2,1 miljard euro het hoogste bedrag,[1] maar keerde in 2023 jaar zowaar 23 miljard euro uit aan haar aandeelhouders.[2] Bedrijven die nauwelijks bijdragen aan de Nederlandse economie, maar wel grote bedragen uitkeren aan hun buitenlandse aandeelhouders, ontvangen in totaal jaarlijks 20,8 miljard euro aan fossiele subsidies.[3] De staatskas loopt op deze manier tientallen miljarden euro’s mis, die ook geïnvesteerd kunnen worden in zaken waar Nederlanders zich wel echt zorgen over maken, zoals bestaanszekerheid, wonen en zorg.[4]

Afgelopen jaar leefde volgens het CBS bijna 5% van de Nederlandse huishoudens in energiearmoede.[5] Volgens een analyse van het hoofdlijnenakkoord door het Nibud, ontbreekt er in de kabinetsplannen nog een aanpak die voorkomt dat mensen met lagere inkomens onevenredig hoge uitgaven aan energie zullen hebben.[6] Het huidige beleid zorgt ervoor dat winstgevende bedrijven grote kortingen op hun fossiele energierekening krijgen, terwijl de gewone burger zich blauw betaalt aan de energierekening.

Kosten van toekomstige klimaatschade
Door ervoor te kiezen om de fossiele subsidies in stand te houden, stimuleert de regering het grootschalig gebruik van olie, gas en kolen en remt het daardoor de transitie naar hernieuwbare energiebronnen. Dit zorgt voor verdere escalatie van de wereldwijde klimaat- en ecologische crisis, voor steeds meer slachtoffers van klimaatrampen vooral in het mondiale zuiden en voor onomkeerbare schade aan ecosystemen.

Het huidige kabinet kiest ervoor om hier geen verantwoordelijkheid in te nemen, maakt zich daarmee schuldig aan het verder aanjagen van klimaatrampen en schuift de verantwoordelijkheid om wel in te grijpen voor zich uit. Maar hoe langer gewacht wordt met ingrijpen, hoe gecompliceerder en kostbaarder het wordt om de schade aan te pakken. Bij een opwarming van 2°C komt het herstellen van de schade neer op 2 procent van de waarde van de wereldeconomie, maar bij 3°C opwarming in 2100 is dit al zo’n 10 tot 12 procent van de wereldwijde economische activiteit.[7]

1,5°C temperatuurstijging in 2024
De kans is groot dat al in 2024 de opwarming van de aarde de 1,5°C overschrijdt.[8] Vanaf dan ontstaat er groot risico op het activeren van onomkeerbare climate tipping points,[9] die voor een domino-effect in de opwarming van de aarde zorgen, met alle onomkeerbare en catastrofale gevolgen van dien.[10] Dat gaat onder meer over het smelten van de Groenlandse en West-Antarctische ijskappen, de ineenstorting van het Amoc en de dooi van permafrost.[11] Volgens het IPCC kan dit tegen het einde van deze eeuw zelfs zorgen voor een stijging van de zeespiegel met meer dan 2 meter.[12]

Bronnen:
[1] https://profundo.nl/public/files/2023_Fossiele_subsidies_voor_grote_klimaatvervuilers.pdf
[2] https://reports.shell.com/annual-report/2023/strategic-report/generating-shareholder-value/financial-framework.htm
[3] https://www.somo.nl/nl/download/32717/l
[4] https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/publicaties/2024/04/25/burgerperspectieven-2024-bericht-1/Onderzoek+Burgerperspectieven+2024+Bericht+1.pdf
[5] https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2024/27/compensatie-en-energiebesparing-remden-energiearmoede
[6] https://www.nibud.nl/nieuws/nibud-akkoord-mist-structurele-aanpak-bestaanszekerheid/
[7] https://www.uu.nl/en/news/new-study-provides-strong-economic-case-for-climate-action-and-limiting-warming-to-below-2-degrees
[8] https://www.climatecouncil.org.au/inot-game-over-game-on-why-2024-inflection-point-for-climate-crisis
[9] https://www.un.org/en/climatechange/science/climate-issues/degrees-matter
[10] https://www.esa.int/Applications/Observing_the_Earth/Space_for_our_climate/Understanding_climate_tipping_points
[11] https://www.science.org/doi/10.1126/science.abn7950
[12] https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM.pdf