Press

Fast Fashion vervuilt Madurodam

25 October 2025

Madurodam ontvangt sponsorgeld van meer dan twintig fossiele bedrijven, waaronder C&A en The Sting, om hun reputaties als grote vervuilers te greenwashen. In het miniatuurdorp wordt de geschiedenis, het heden en de toekomst van Nederland herschreven.

 

Op 25 oktober gieten twee activisten van Just Stop Fast Fashion een olie-achtige vloeistof uit over de miniatuur van het Haagse filiaal van The Sting in Madurodam. De actie volgt op meerdere brieven aan Madurodam met de eis om de sponsoring door internationale fastfashiongiganten The Sting en C&A te staken.

Brief aan Burgemeester & Wethouders
Op 22 juni en op 13 september verstuurde Just Stop Fast Fashion, onderdeel van Extinction Rebellion (XR) een brief [1] aan de middelbare scholieren die het college van B&W van Madurodam vormen. Daarin werd aan de jonge bestuurders uitgelegd hoe fast fashion medeplichtig is aan het uitsterven van het leven op aarde, en hoe bedrijven als The Sting en C&A ook jongeren in Nederland raken, door het aanwakkeren van koopverslaving, het uitbuiten van retailmedewerkers en het verkopen van slechte kwaliteit kleding.
“De brieven zijn aangetekend verzonden en geadresseerd aan de jonge bestuurders, maar we weten niet of ze die ook te lezen hebben gekregen,” vertelt woordvoerder Klaaske van der Wekken. “We maken ons veel zorgen over de toekomst van de kinderen, inclusief deze zeer gedreven middelbare scholieren. We gunnen ze een leefbare toekomst. We denken dat een park als Madurodam een educatieve rol zou kunnen vervullen, maar we zien alleen maar kapitalistische leugens.”
De brief is gestuurd aan de jonge bestuurders, omdat zij de enige verantwoordelijken zijn die met hun naam op de website van Madurodam genoemd worden. Algemeen directeur Sander Gielen stuurde de actiegroep desondanks een e-mail [2], waarin hij het grensoverschrijdend noemt dat JSFF de door Madurodam naar voren geschoven kinderen benadert. “Te zot voor woorden, natuurlijk,” meent Klaaske, “voor iemand die de misdaden van C&A en The Sting tegen kinderen goedpraat.”

Demonstratie gaat door
De activisten hadden al aangegeven niet uit te zijn op onderhandelen met de directie: “Onze eis is net zo simpel als onze naam: Just Stop Fast Fashion. Daar moet je niet over praten, dat moet je doen. De crisis is nu en de levens van jonge bezoekers van Madurodam staat op het spel,” legt Klaaske uit.
Wanneer JSFF actievoert in fastfashionwinkels worden er tientallen liters “olie” gebruikt. Voor deze miniatuuractie was maar een paar liter nodig. De olie is al meerdere keren onschadelijk gebleken. Toch hopen de actievoerders dat er aangifte tegen ze gedaan zal worden, om de misstanden in het park en in de fastfashionindustrie bij de rechter onder de aandacht te brengen. Daarom overhandigen ze na afloop van de actie hun persoonsgegevens aan het personeel, samen met een verklaring [3] die ook aan de politie afgegeven zal worden.

Meer actie
Extinction Rebellion en andere groepen hebben de pijlen al vaker op Madurodam gericht, en niet alleen vanwege de fossiele sponsoring. Er klinkt ook al jaren kritiek over de koloniale en nationalistische propaganda in het park [4]. Klaaske: “Het lijkt wel of alle zwarte bladzijden uit de Nederlandse geschiedenis hier met gouden letters bedrukt worden. Wij focussen ons nu op de vervuilende fastfashionbedrijven, maar we hopen dat andere actiegroepen meekijken. Er is meer mis met dit park dan de klimaatschade en genocide die ze greenwashen.”

Bronnen

[1] Brief van Just Stop Fast Fashion aan Burgemeester en Wethouders: https://xrb.link/dW4pp3
[2] E-mail van algemeen directeur Sander Gielen aan Just Stop Fast Fashion: https://xrb.link/N1E6zui
[3] Verklaring: https://xrb.link/ss2Tf2mlv9
[4] https://www.doorbraak.eu/volgens-madurodam-was-amerika-leeg-komst-nederlandse-kolonisten/