Het recht van Opstand
Geschreven door Jan van Eijk.
Dit stuk geeft een korte uitleg van mijn besluit om actief te worden voor Extinction Rebellion, dit keer in het Nederlands. Hopelijk inspireert het velen om mijn voorbeeld te volgen.
Het verval van onze cultuur is zo duidelijk dat iedereen die niet wegkijkt kan zien dat er crisis is. Het neo-liberalisme en het roof-kapitalisme hebben ons aan de rand van de afgrond gebracht, en hebben ons opgezadeld met leiders in politiek en bedrijfsleven die absoluut niet in staat zijn om de huidige wereldwijde noodtoestand het hoofd te bieden.
De bazen van de fossiele industrie weten dat de klimaatwetenschap het bij het rechte eind heeft wat betreft de effecten van de almaar stijgende niveaus van CO2 in de atmosfeer, en toch blijven ze overvloedig geld geven aan klimaatontkenners, meestal gepensioneerde aandachtzoekers die niets aan het debat hebben toe te voegen. De bazen van Shell, BP en Exxon Mobil liegen ons voor over het klimaat, en ze weten het.
Wanneer de volgende financiële crisis uitbreekt – en die gaat er zeker komen, want ons krakkemikkige bankenstelsel is na de financiële crisis van 2008 niet gerepareerd, en de hebzucht regeert weer als vanouds bij onze bankiers – hebben de geldgoochelaars bij de Europese en Amerikaanse centrale banken geen middelen meer om de zaak te redden. De trukendoos is leeg, en het systeem is door en door verrot. Tegen de tijd dat mensen weigeren leningen af te sluiten ook als ze het geld bijna kado krijgen zijn onze euros en dollars hun waarde kwijt. De centrale bankiers kunnen nooit toegeven dat ze met de situatie geen raad weten. Dus liegen ze ons voor dat er niets aan de hand is, terwijl ze zelf maar al te goed weten hoe de zaken er echt voorstaan.
Het wordt met de dag duidelijker dat we het met hier en daar een kleine aanpassing niet meer gaan redden. Maar doorgaan alsof er niets of weinig aan de hand is, is alles wat onze politici en de bazen van onze banken en mega-corporaties, en de miljardairs die zichzelf wijsmaken dat ze als filantroop het verschil kunnen maken, voor ons in petto hebben. Het zijn de waanvoorstellingen van de wereld naar je hand kunnen zetten en van de eeuwige vooruitgang.
Zeker, onze politici wekken de schijn dat ze de klimaatcrisis te lijf gaan. Ze houden topoverleg. Ze maken afspraken. Maar die afspraken hebben niet tot gevolg gehad dat de CO2 uitstoot is verminderd. Wat er mis is met de klimaatakkoorden kan worden samengevat met het bekende versje: “Ze hieven het glas, ze deden een plas, en alles bleef zoals het al was.”
De akkoorden komen allemaal neer op beloftes om in de toekomst iets heel moois te doen, maar nu nog even te wachten. Dit is hoe politiek in vredestijd bijna altijd werkt. En dat verandert pas wanneer de pleuris echt uitbreekt, en iedereen ervan doordrongen is dat het voortbestaan van de samenleving op het spel staat. Het verschil tussen politici in vredestijd en oorlogsleiders is dat de militairen getraind zijn om harde werkelijkheden onder ogen te zien, en de mooi-weer-politici juist niet. In een tijd waarin het voortbestaan van de hele mensheid op het spel staat, gedragen onze politici en de bazen van onze grote ondernemingen zich alsof alles wel is in de beste van alle mogelijke werelden. En dat is dan de grootste leugen.
Wanorde heeft het land in zijn greep (dit is een verwijzing naar een briljante ted talk van George Monbiot). Meer en meer gewone burgers raken ervan doordrongen dat onze politici en de elite uit het bedrijfsleven ons voorliegen, en dat de leugens en het bedrog al een hele tijd aan de gang zijn. Door die leugens hebben onze leiders hun legitimiteit verloren, en dat geeft ons het recht om in verzet te komen en hun leugens aan de kaak te stellen en er waarheid voor in de plaats te zetten.
De waarheid is dat het neoliberalisme en het ongebreidelde kapitalisme de levende planeet vernielen waarvan we allemaal afhankelijk zijn. Wij willen overleven, maar het huidige systeem voert ons allemaal naar een wisse dood. En het systeem zal onze pogingen om de zaak van binnenuit te repareren blijven frustreren. De krachten die het systeem gaan veranderen zullen dus van buitenaf moeten komen. We zullen alles moeten veranderen, en snel ook. En de manier waarop we dat willen gaan doen is met behulp van geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid, gericht op het veroorzaken van maximale ontregeling van het systeem.
We gaan dit doen op een inclusieve manier. We sluiten niemand uit die mee wil doen. We accepteren dat wij als rebellen niet allemaal op dezelfde manier naar de wereld kijken, en dat we niet allemaal op dezelfde manier leven. Onze waarden en onze meningen lopen uiteen, maar we hebben met elkaar afgesproken dat we elkaar niet de schuld gaan geven en dat we er niet op uit zijn elkaar de maat te nemen. We gaan juist bruggen bouwen en sterke netwerken creëren, gebaseerd op medemenselijkheid, solidariteit en waarheid. Onze enige kans om te overleven is het totaal vervangen van het huidige giftige systeem dat bij elkaar wordt gehouden door kortzichtig eigenbelang en door onderlinge wedijver. Wat we daarvoor in de plaats gaan stellen is een samenleving gebaseerd op eerlijk delen en zorgen voor elkaar.
We zijn vastbesloten om een nieuwe samenleving te creëren door voor elkaar te zorgen en door onze talenten en middelen met elkaar te delen bij het plegen van ons verzet. We zijn vastbesloten om met de manier waarop we actievoeren te demonstreren dat de waarheid ons lief is, dat we bereid zijn offers te brengen, en dat we zelf niet gedreven worden door kortzichtig eigenbelang maar door een ideaal van een betere wereld die we samen willen creëren.
We verwachten dat dit veel mensen zal aanspreken, want de mensen zijn niet gek. De mensen weten, diep in hun hart, dat ze zijn voorgelogen. De mensen weten dat de elite uit het bedrijfsleven – de CEOs en de grootbankiers die obscene hoeveelheden geld binnenharken en doorsluizen naar belastingparadijzen – moreel corrupt is, en dat gewone mensen absoluut niets te verwachten hebben van de hoge heren en dames die het momenteel voor het zeggen hebben.
Diep in ons hart weten we allemaal dat dit beter kan, als we ons laten leiden door samen delen, voor elkaar zorgen, respect voor waarheid en afkeer van leugen en bedrog. Er is dus alle reden om aan te nemen dat de opstand zich als lopend vuur gaat verspreiden. Het oude systeem is door en door rot, dus weg ermee. Samen kunnen we een nieuwe wereld bouwen die totaal gaat verschillen van de huidige.
We beseffen heel goed dat we onze extravagante levensstijl zullen moeten opgeven: onze koopverslaving, ons consumentengedrag dat ons heeft opgeslokt maar dat ons niet echt gelukkig heeft gemaakt. We geven de voorkeur aan soberder gaan leven boven verstikt worden door onze excessen.
We zijn bezig met een leerproces. We zijn aan het uitvinden dat een heleboel zaken waar we nu van genieten helemaal niet strikt noodzakelijk zijn. Geen frivole vliegreizen meer, stoppen met exotische ver-weg-vakanties. Met de seizoenen eten: koolrapen in plaats van avocado’s in de winter. Lokale voedselproductie. Plaatselijk en kleinschalig overleg over hoe we ons leven inrichten. Weg met het onrecht van de globalisering en met de massaproductie van spullen die we niet echt nodig hebben, door rechteloze arbeiders in lage lonen landen. Veel minder autorijden, veel meer lopen en fietsen. Geen bullshit banen meer maar zinnig werk: samen aan de slag om onze manier van leven te verduurzamen en om de rotzooi op te ruimen die we er met zijn allen van gemaakt hebben. Samen Moeder Aarde helpen bij het herstel van de schade die we bij haar hebben aangericht.
Wij hunkeren naar een wereld waarin mannen en vrouwen eindelijk leren om in harmonie met elkaar te leven, en waarin vrouwen ons gaan helpen om de pijn te helen die is veroorzaakt door het patriarchaat en de vrouwenhaat. Er is veel meer dat ons verbindt dan dat ons scheidt, en om die reden zal de nieuwe wereld gebaseerd zijn op gelijke rechten en samen delen. Diep in ons hart weten we allemaal waar echte levensvreugde te vinden is: in onze verbinding met elkaar en in onze verbondenheid met de natuur. Onze hoop is gevestigd op een toekomst waarin de mensheid – of wat er straks van over is – eindelijk, door schade en schande, geleerd zal hebben om in harmonie te leven met deze prachtige planeet.