Amsterdam, 5 oktober 2020 – Het openbaar ministerie vervolgt zeven van de honderden klimaatactivisten van Extinction Rebellion (XR) die gearresteerd werden tijdens de grootschalige acties in oktober 2019 in Amsterdam. De demonstranten blokkeerden vorig jaar onder meer de Stadhouderskade bij het Rijksmuseum en enkele dagen later de Blauwbrug. Ook vond een actie plaats bij ABN Amro op de Zuid-as. De demonstranten worden nu strafrechtelijk vervolgd wegens overtreding van de Wet openbare manifestaties en openbare ordeverstoring. Ze moeten 8 oktober 2020 om 9.30 uur verschijnen bij de kantonrechter in de rechtbank Amsterdam en riskeren een geldboete.

“De zeven zijn door het openbaar ministerie geselecteerd om te testen of de kantonrechter een geldboete zal opleggen”, zegt Willem Jebbink, de advocaat van de demonstranten. “Het is de bedoeling om na deze zaken te beoordelen wat met de overige zaken moet gebeuren, zo heeft de officier van justitie mij verteld.”

Jebbink plaatst vraagtekens bij de keuze om überhaupt nog tot strafrechtelijke vervolging over te gaan. “Bij het Rijksmuseum demonstreerden ongeveer duizend personen. Daarvan zijn 80 tot 111 mensen gearresteerd, het precieze aantal weet de politie zelf niet eens, maar alle overige demonstranten zijn bestuurlijk verplaatst. Dat is een bestuursrechtelijke maatregel die erop neerkomt dat zij in een bus zijn afgevoerd en ergens aan de rand van Amsterdam zijn gedropt. Al die mensen zijn dus niet gearresteerd, niet in het politiebureau opgesloten en kunnen geen boete krijgen. Waarom probeert het OM de minderheid dan een strafblad aan te smeren? Terwijl zij al urenlang in de cel hebben gezeten. Dat is willekeur en een schending van het gelijkheidsbeginsel. Ik verwacht dat de rechter hier zeer kritisch naar zal kijken.”

Ook van de demonstranten op de Blauwbrug werd de meerderheid bestuurlijk verplaatst.

Overigens zijn de gearresteerde personen vaak veel te lang in het politiebureau vastgehouden, zegt Jebbink. “In een nu bekend geval gaat het om ruim twaalf uur, waar de wet slechts zes uur detentie mogelijk maakt. Dat is excessief. Ik heb zoiets als advocaat nog niet eerder gezien. Nederland zou zich moeten schamen. Dit is een regelrechte schending van het fundamentele recht op persoonlijke vrijheid, zoals neergelegd in de grondwet en de mensenrechtenverdragen. Let wel: we hebben het hier over volstrekt vreedzame, geweldloze demonstranten die aandacht vroegen voor een zeer urgente kwestie. Dit heeft een onwenselijk effect in onze democratische samenleving, namelijk dat mensen de volgende keer thuis blijven en niet meer hun mening durven laten horen.”

Van 7 tot en met 12 oktober 2019 voerde XR actie in Amsterdam om aandacht te vragen voor de klimaat- en ecologische crisis en tegen de overheid die in haar ogen te weinig doet. Met acties en blokkades op de Stadhouderskade, de Blauwbrug, bij ABN Amro en Vattenfal.

“Het is de grondwettelijke plicht van de regering om haar burgers en hun leefomgeving te beschermen en dus om eerlijk te zijn over de noodtoestand die ons bedreigt,” zegt een woordvoerder van XR. “Jarenlang hebben burgers petities ondertekend, vreedzaam gedemonstreerd en gestemd op groene politieke partijen, maar dat mocht niet baten. Daarom ziet XR geen andere keus dan het gebruik van massale burgerlijke ongehoorzaamheid om snelle verandering te eisen. Hiermee staat onze internationale beweging in een lange traditie van vreedzaam protest met voorbeelden als de Suffragettes die streden voor vrouwenkiesrecht en de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. De acties van XR zijn altijd geweldloos.”