Pensioendeelnemers en andere bezorgde burgers spuiten vanmiddag de gevolgen van het beleggingsbeleid van pensioenfonds PFZW op de stoep bij het PFZW-kantoor in Zeist. Zij eisen dat het pensioenfonds onmiddellijk de miljarden terugtrekt die het heeft belegd in de fossiele sector. Met het vreedzame protest vragen de activisten voor de vijfde keer in een maand aandacht voor de schade die PFZW met de investeringen aanricht aan het klimaat. Na een bezetting van het kantoor van PFZW afgelopen vrijdag 3 december hebben 24 mensen een gebiedsverbod gekregen. Hun rol wordt vandaag overgenomen door 24 anderen. “Er zullen altijd genoeg mensen zijn die bij PFZW blijven protesteren tegen fossiele beleggingen.”
De rebellen zetten rond 14 uur vanmiddag wetenschappelijke feiten over klimaatverandering op de stoep bij het PFZW kantoor aan de Noordweg in Zeist. Daarvoor gebruikt de groep sjablonen en felgekleurde, afwasbare krijtspray. De teksten moeten een week blijven staan, waarna Extinction Rebellion ze zelf zal verwijderen. Er is informatie* te zien over onder meer de verwachte zeespiegelstijging, droogtes, verwoestijning, hongersnood en vluchtelingenstromen
Gebiedsverbod
Al wekenlang vinden er protesten plaats in en rondom het kantoor van PFZW, tegen de 4,2 miljard aan fossiele beleggingen van het fonds. Vorige week bezetten ruim 30 mensen opnieuw de lobby van het gebouw. Daarbij werden 24 mensen gearresteerd, onder wie artsen en zorgpersoneel. Een jonge arts die zich niet wilde identificeren werd daarna ruim twee dagen vastgehouden. Alle arrestanten kregen bovendien een gebiedsverbod voor het terrein rondom het PFZW-kantoor, een ongebruikelijke maatregel voor vreedzame protesten. “Met miljarden aan beleggingen in fossiel is dit pensioenfonds een gevaar voor de samenleving. Nieuwe fossiele projecten, waar PFZW nog steeds miljarden in belegt, zijn volgens het Internationaal Energie Agentschap niet meer verenigbaar met de doelstellingen van het Parijsakkoord,” zegt Laura ten Brink van Extinction Rebellion. “Nu er mensen een gebiedsverbod hebben gekregen, nemen anderen onze rol gelukkig over. Er zullen altijd genoeg mensen zijn die bij PFZW blijven protesteren tegen deze fossiele beleggingen.”
Groeiende druk op financiële instellingen
Eerder dit jaar kondigden drie andere pensioenfondsen al aan om de fossiele beleggingen uit hun portefeuille te verwijderen na langdurig aandringen door onder meer hun deelnemers. Het Pensioenfonds voor Horeca en Catering was de eerste, gevolgd door PME (de metaal- en elektronicasector) en vervolgens de grootste van Europa: ABP, het pensioenfonds voor ambtenaren en leraren. Ook bij het ABP voerde Extinction Rebellion intensief actie, met onder meer vreedzame bezettingen van het hoofdkantoor.
Deelnemende groepen
Christan Climate Action is een gemeenschap van christenen die elkaar steunen bij geweldloze directe actie en openbare getuigenissen rondom de klimaat- en ecologische crisis. Extinction Rebellion (XR) is een burgerbeweging die wil dat Nederland op een rechtvaardige manier overgaat naar netto nul uitstoot van broeikasgas in 2025. Daartoe gebruikt deze beweging vreedzame burgerlijke ongehoorzaamheidsacties zoals wegblokkades en bezettingen.
Zie de livestream op Instagram: : www.instagram.com/extinctionrebellionnl/
Teksten op de stoep bij het PFZW kantoor:
1. 3 graden opwarming in 2100
2. ½ tot 1 m zeespiegelstijging in 2100
3. 1,5 mld extra mensen onzeker over voedsel in 2050
4. 1/5 wereldbevolking in woestijn in 2070
5. 1,2 mld mogelijke klimaatvluchtelingen in 2050
6. 10.000 Nederlanders per jaar eerder dood door luchtvervuiling
7. 60% zuurdere oceaan in 2100
8. 1 mld per jaar schade door droogte in Nederland
*Bronnen:
1) United Nations Environment Programme, Emissions Gap Report, 2019. Op blz.27: met 66% kans 3,2 (3,0-3,5 reikwijdte) graden warmer in 2100 bij het invoeren van de onvoorwaardelijke Nationally Determined Contributions (NDC’s) van het ‘Parijs Akkoord’ (en 3.0 graden als ook de voorwaardelijke NDC’s worden ingevoerd.) Blz. xiii: “if all unconditional Nationally Determined Contributions (NDCs) under the Paris Agreement are implemented, we are still on course for a 3.2°C temperature rise.” https://www.unenvironment.org/resources/emissions-gap-report-2019 Een verdere toelichting: Nederland maakt deel uit van de Europese Unie (EU), dat als collectief verplichtingen is aangegaan onder het Verdrag van Parijs: https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2015/09/18/counclusions-un-climate-change-conference-paris-2015/ Elk land rapporteert daartoe regelmatig aan de Verenigde Naties over de te nemen maatregelen. Politiek gezien ligt de EU als geheel op koers om de voorgestelde doelstelling te (zie genoemde Emissions Gap Report). Concreet geldt dat echter niet voor het voorgestelde doel — de globale temperatuurstijging tot maximaal 1.5C beperken. Volgens de climate action tracker zijn de voorgestelde doelstellingen, namelijk een reductie van “op zijn minst 40%” van de uitstoot, consistent met een opwarming van rond de 3C. Hierin zijn de effecten van Covid-19 al meegenomen. Nederland koerst bovendien af op slechts een reductie van 34%: https://www.pbl.nl/publicaties/klimaat-en-energieverkenning-2020. Er is dus een “forse extra inspanning nodig” om zelfs maar de inadequate EU-doelstellingen te halen.
2) B.P. Horton et al., Mapping Sea-Level Change in Time, Space, and Probability, Annual Review Environmental Resources, vol.43, pp.481-521, 2018. https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-environ-102017-025826 (Schattingen op basis van vele eerdere studies.) De mediaan is het punt waaronder je met 50% kans komt. Blz.505: mediane stijging is • 0.4 to 0.8 m voor RCP2.6, • 0.5 to 0.9 m voor RCP4.5, en • 0.7 to 1.5 m voor RCP8.5. Voor ‘RCP’ zie ‘begrippen’ onderaan. Verwachte stijging is • 0.2–1.0 m voor RCP2.6, • 0.2–1.6 m voor RCP4.5, en • 0.4–2.4 m voor RCP8.5. Zie ook figuur 6 op blz. 504. De Climate Action Tracker (zie bron 1) leert dat de EU op
bijna 3 graden afstevent (en dat Nederland achterblijft bij de EU-inspanningen). Deze koers komt met RCP4.5 (voor 650 – 720 ppm CO2-eq) overeen, zie tabel SPM1.1 in IPCC (2014) Assessment Report 5: https://ar5-syr.ipcc.ch/topic_summary.php
3) Institute for Economics and Peace (IEP) Ecological Threat Register 2020. Zie blz 2. http://visionofhumanity.org
4) C. Xu et al. Future of the human climate niche, Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA (PNAS) 117 (21) 26 mei 2020. Fig. 3 en daarboven. https://www.pnas.org/content/117/21/11350 Volgens het (bekritiseerde) RCP8.5 scenario zouden in die ‘woestijn’ 3,5 miljard mensen moeten verblijven in 2070. Kritiek op het gebruik van RCP8.5 als de huidige koers staat in Hausfather en Peters, Nature, commentaar, 29 jan. 2020: https://www.nature.com/articles/d41586-020-00177-3 De appendix laat in figuur S13 zien dat zo’n 2,2 mld. mensen rond 2070 op zoek zullen zijn naar een leefbare omgeving onder RCP4.5 (het ‘business as usual’) en dan SSP2 en
SSP3, zie ‘begrippen’ (dit is de “rooskleurige” variant): https://www.pnas.org/content/pnas/suppl/2020/04/29/1910114117.DCSupplemental/pnas.1910114117.sapp.pdf In 2070 zijn er 10.5 miljard mensen: https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx
5) Bron 3 (IEP) blz.4, 57. “…at risk of displacement.” Blz 9: “IEP estimates that by 2050 there could be 1.2 billion living in countries where the societal resilience is unlikely to be sufficient to withstand the impact of these ecological events between now and 2050.” Blz.70: “IEP estimates that by 2050 armed conflict and ecological threats will leave 1.2 billion people at risk of displacement.” Zie ook Jon Henley in The Guardian van 9 sep. 2020.
6) De 10,000: Hester van Santen, NRC Handelsblad 14 jan. 2019, vraaggesprek met hoogleraren. De 11,000: EEA rapport 10/2019: https://www.eea.europa.eu//publications/air-quality-in-europe-2019. Voor Nederland in 2016 is dit 9200 door fijnstof, 1500 NO2 en 270 ozon. De 12,000: rapport Gezondheidsraad uit 2018: https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2018/01/23/gezondheidswinst-door-schonere-lucht
7) Ecorys: Economische schade door droogte in 2018, 21 feb. 2019. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/12/18/nederland-beter-weerbaar-tegen-droogte
8) IPCC Special Report 2018 Hoofdstuk 3, pp. 229-230: “[decrease of] 0.2 pH units (by 2100 under RCP4.5) relative to the pre-industrial period.” En 10 0.2 = 1.58 = 58%. Zie https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Chapter3_Low_Res.pdf De frase ‘als we zo doorgaan’ slaat op RCP4.5 (zie vorige noten). Zie ook European Environmental Agency IND-349-3n, 24 juni 2020: https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/ocean-acidification-3/assessment Extra bron over terugkoppeling en kantelpunten: Lenton et al. Climate tippingpoints—too risky to bet against, Nature on-line, 27 nov 2019, correctie 9 april 2020. https://www.nature.com/articles/d41586-019-03595-0 Figuur 2 toont de terugkoppelingen.